Khi ta nhìn một đứa trẻ con chơi, cần luôn luôn nhớ là trò chơi đối với bé không phải là một thú tiêu khiển như đối với người lớn. Đối với trẻ em, chơi nghĩa là làm việc trí óc, luyện tập sức lực, là một hoạt động bình thường.
Nhìn trẻ em chơi ta được biết nhiều về bé: như bé hống hách hay tự do tùy tiện, táo bạo hay cẩn thận, bé phản ứng ra sao đối với cách dạy dỗ của bạn, ví dụ như bé gái quát mắng búp bê vì đã đái ướt ra quần lót, phải chăng là do bé đã chịu đựng tính nghiêm khắc của mẹ?
Bằng cách quan sát các trò chơi của con bạn, ta sẽ thấy tính cách của bé được phát triển, ngữ vựng ngày càng phong phú, và sự vui vẻ hăm hở của bé trong các trò chơi cho ta được biết về tình hình chung của bé.
Các trò chơi và sự ham thích theo lứa tuổi:
Từ 1 đến 4 tháng: Bé phát hiện các tiếng động và màu sắc. Đó là tuổi chơi các đồ lắc, lắc to có tay cầm lớn vì bé cầm còn khó khăn. Lắc có nhiều quả tròn có các màu sắc khác nhau. Cũng có thể treo ở nôi các con vật bằng cao su có thể rửa được vì bé sẽ đưa chúng vào miệng.
Từ 4 đến 8 tháng: Bé tập sử dụng tay của mình theo các kiểu: nắn, cào, kéo, ấn vào, bỏ ra. Hãy cho bé các con vật bằng cao su phát tiếng kêu khi bị bóp và những chiếc lắc phát ra nhạc. Đây cũng là tuổi bé cố nhấc đầu để ngồi dậy, bạn nên có một đồ chơi kiểu ”cổng có mái che” mắc vào giường nôi để bé tập thể dục. Buổi tối trước khi đi ngủ, nên lên giây cót con búp bê (hay đồ chơi khác) có nhạc, treo ở nôi để cho bé nghe.
Từ 8 đến 12 tháng: Bé thích ném các thứ ra thật xa, ném thật nhiều để xem rơi tới đâu. Vì vậy hãy cho bé các con vật bằng dạ hay bằng cao su để không bị vỡ. Các đồ chơi bằng mút có thể vặn vẹo được cũng làm cho bé thích. Ở các chấn song bao quanh giường của bé, hãy cắm một chiếc diều phát tiếng khi quay. Khi tắm cho bé bạn nên bỏ vào các con vật nổi như cá vàng, vịt, ếch,…
Từ 12 đến 18 tháng: Bé chập chững biết đi và thích được đẩy ra phía trước các đồ chơi lăn được. Khi bé ngồi, bé đã có thể xếp các vòng chồng lên nhau và cho các đồ chơi vào hộp vì 2 bàn tay đã khéo léo hơn. Đây cũng là tuổi thích chơi các hộp phát tiếng nhạc, nghịch cát, nặn bột.
Từ 18 đến 24 tháng: Bé sờ vào tất cả mọi thứ, chạy khắp nơi, làm ầm ĩ, dọn dẹp, khuôn vác. Hãy cho cháu một con lừa hay một toa tàu phát ra tiếng động để kéo lê (đây là một tiến bộ vì kéo khó hơn là đẩy), một con quay để lật đổ, những khúc nhựa hình ống để chất đầy chiếc xe tải của bé. Hãy cho bé những miếng gỗ nhỏ có hình như viên gạch. Những lúc bé ngồi yên nên cho chơi các trò xếp hình để luyện cho khéo tay.
Từ 24 đến 30 tháng: Bé trai có thể chơi chiếc ô tô cứu hỏa, máy bay, bé gái có thể tập xâu các hột to bằng gỗ vào sợi dây. Đồ chơi chung có thể là một mô hình làng với trang trại và súc vật bằng gỗ., chiếc xe tải bằng gỗ, xe cút kít để chơi ngoài vườn.
Từ 30 đến 36 tháng: Ở tuổi này trẻ em thích bắt chiếc bố mẹ: lái xe, gọi điện thoại, làm cơm, cho búp bê đi chơi. Bé thích đi xe đạp 3 bánh, ngồi đu đưa trên ngựa gỗ, khi mệt thì thích xem tranh ảnh.
3 tuổi: Tuổi của tưởng tượng, bé thích giả làm y tá, lấy nhiệt độ hay tiêm cho búp bê, bán hàng, chơi chiếm thành trì với các chú lính bằng gỗ, thích xem sách có tranh ảnh và vừa nhìn tranh vừa bịa đặt ra các câu chuyện. Bé gái thích mặc nhiều quần áo cho búp bê, bé trai thích chơi các toa xe lửa tháo ra lắp vào.
4 tuổi: Trẻ em ở độ tuổi này đã có thể đi xe đạp, ném bóng, xếp hình nhà cửa, vẽ, nghe nhạc, xem sách có tranh vẽ, vừa xem vừa nghe kể chuyện, sau đó lại kể lại cho các trẻ em bé hơn mình. Bé biết tắm cho búp bê, ru búp bê ngủ, chơi các đồ chơi hiện đại hơn.
Với chú gấu bằng bông mà bé yêu thích, nên nhớ đó là một ổ bụi có thể gây dị ứng, nếu một ngày nào đó con bạn bị ho mà không có nguyên nhân rõ rệt.
Trẻ em không chỉ quan tâm đến đồ vật, bé có thể ngồi hàng giờ để lặp đi lặp lại một cử chỉ, lục lọi ngăn kéo hay bắt chiếc người lớn làm công việc nội trợ.
Cần nói thêm về các cuộc giải trí:
Tất cả không loại trừ hình thức nào, đều có hại cho trẻ nhỏ vì các hình thức giải trí có thể quá mạnh mẽ, quá dài hay gây mệt. Không được cho trẻ dưới 6 tuổi đến rạp xiếc và trẻ dưới 8 tuổi đến rạp chiếu bóng.
Điều tệ hại nhất là xem truyền hình, nó làm cho bé đau mắt, có các cơn ác mộng, rối loạn tiêu hóa, mất tập trung và bị tác động tinh thần. Vậy các bà mẹ cần kiên quyết không cho trẻ dưới 6 tuổi xem tivi. Sau tuổi đó chỉ cho xem trong thời gian ngắn, chương trình dành riêng cho trẻ nhỏ, và ở khoảng cách tối thiểu 3,5m.